Gezien de meerwaarde van een intergemeentelijke samenwerking rond bouwkundig erfgoed, landschappelijk erfgoed en archeologie en de complementariteit met de werking van Regionaal Landschap Brabantse Kouters vzw (RLBK) heeft RLBK in 2019 het initiatief genomen om samen met gemeenten in de Brabantse Kouters de oprichting van Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddiensten (IOED’s) voor te bereiden.
Het voorstel tot oprichten van projectverenigingen ter bevordering van de intergemeentelijke samenwerking rond onroerend erfgoed in de Brabantse Kouters en toetreden van de gemeente tot de projectvereniging ‘Brabantse Kouters Oost’ als juridische structuur werd goedgekeurd door de gemeenteraad in de zitting van 25 november 2019. Tijdens dezelfde zitting werd ook ingestemd met de indiening van een aanvraag tot erkenning van de projectvereniging Brabantse Kouters Oost, als intergemeentelijke onroerenderfgoeddienst., bij de Vlaamse overheid.
De beide projectverenigingen ‘Brabantse Kouters Oost’ (gemeenten Kraainem, Machelen, Steenokkerzeel, Wezembeek-Oppem, Zaventem en Zemst en de stad Vilvoorde) en ‘Brabantse Kouters West’ (gemeenten Asse, Grimbergen, Meise, Merchtem en Wemmel) sloten een samenwerkingsovereenkomst af met Regionaal Landschap Brabantse Kouters vzw (RLBK) voor de uitvoering van de erfgoedwerking door RLBK.
Een erkenning als IOED (en bijhorende Vlaamse financiering) werd tijdens de eerste aanvraagronde in 2020 nog niet verleend door de Vlaamse overheid, maar op de vergadering van 16 november 2020 beslisten de raden van bestuur van beide projectverenigingen om:
De gemeenteraad dient de de juridisch-organisatorische aspecten verbonden aan de nieuwe erkenningsaanvraag als Intergemeentelijke onroerend Erfgoeddienst (IOED) en de inhoudelijke en financiële hoofdlijnen van de intergemeentelijke samenwerking in de projectvereniging voor de periode 2024-2026, goed te keuren.
Op basis van de argumentatie van de minister bevoegd voor Erfgoed, Matthias Diependaele i.k.v. de eerste erkenningsaanvraag in 2020, maakt een nieuwe erkenningsaanvraag maar kans indien één globaal aanvraagdossier ingediend kan worden voor alle gemeenten van de projectverenigingen ‘Brabantse Kouters West’ (Asse, Grimbergen, Meise, Merchtem, Wemmel) en ‘Brabantse Kouters Oost’ (Kraainem, Machelen, Steenokkerzeel, Vilvoorde, Wezembeek-Oppem, Zaventem en Zemst). Hij verwijst hierbij naar een voldoende schaalgrootte en een homogeen erfgoedpakket als vereisten. Conform het decreet over het lokaal bestuur van 22 december 2017 kunnen twee projectverenigingen niet zomaar samengevoegd worden. Daarom ligt het voorstel voor om de projectvereniging ‘Brabantse Kouters West’ (5 gemeenten) te ontbinden als intergemeentelijke samenwerking en deze gemeenten te laten aansluiten bij de projectvereniging ‘Brabantse Kouters Oost’. Om de lading te dekken van het uitgebreide werkingsgebied wordt tevens voorgesteld om gelijktijdig de naam van de projectvereniging ‘Brabantse Kouters Oost’ te wijzigen naar ‘Erfgoed Brabantse Kouters’. Gezien de 12 betrokken gemeenten o.b.v. dezelfde verdeelsleutel financieel bijgedragen hebben tot de resp. projectverenigingen en zich al geëngageerd hebben om dit voor de rest van de beleidsperiode te doen, wordt ook voorgesteld om de tegoeden van de projectvereniging ‘Brabantse Kouters West’ na ontbinden van de projectvereniging in te brengen bij de projectvereniging ‘Erfgoed Brabantse Kouters’.
Om verder inhoudelijk uitvoering te geven aan de bovenvermelde taak ‘opmaak van een nieuw aanvraagdossier voor de erkenning als IOED’ werd een ontwerp opgemaakt voor een beleidsplan voor de periode 2024-2026. Dit gebeurde o.b.v. de voorgaande erkenningsaanvraag en input vanuit het werkveld via drie zgn. Erfgoedcafés rond bouwkunde, archeologie en landschap in 2022. Het ontwerp beleidsplan werd ook voorgelegd en goedgekeurd op een gezamenlijke vergadering van de raden van bestuur van de projectverenigingen ‘Brabantse Kouters Oost’ en ‘Brabantse Kouters West’ van 14 september 2022. Ook de begroting voor de periode 2024-2026 is hierin opgenomen waarbij naast de gemeentelijke bijdragen ook Vlaamse subsidies voorzien zijn voor een personeelskader met een expertise op het vlak van bouwkundig erfgoed, archeologie en landschappelijk erfgoed.
Door de gemeenten van projectvereniging Brabantse Kouters Oost en Brabantse Kouters West te verenigen in één projectvereniging met de nieuwe naam Erfgoed Brabantse Kouters worden de kansen op goedkeuring van een nieuwe erkenningsaanvraag als IOED door de Vlaamse overheid vergroot. Een goedgekeurde IOED zal bijdragen tot de realisatie van het gemeentelijk erfgoedbeleid, meer specifiek de inventarisatie, het behoud, de restauratie, het beheer en de ontsluiting van het bouwkundig, landschappelijk en archeologisch erfgoed.
Alle gemeenten uit Brabantse Kouters Oost en West liggen in de nieuwe referentieregio Halle-Vilvoorde.
Met betrekking tot het voorgaande dienen de statuten van de projectvereniging Brabantse Kouters Oost gewijzigd te worden:
De statutenwijzing van de projectvereniging Brabantse Kouters wordt goedgekeurd.
Er wordt goedkeuring verleend aan de toetreding van de gemeenten Asse, Grimbergen, Meise, Merchtem en Wemmel tot de projectvereniging ‘Erfgoed Brabantse Kouters’ indien zij dit vragen en aldus in de statuten van de projectvereniging ‘Erfgoed Brabantse Kouters’ het werkingsgebied uit te breiden tot het grondgebied van 12 gemeenten (Asse, Grimbergen, Kraainem, Machelen, Meise, Merchtem, Steenokkerzeel, Vilvoorde, Wemmel, Wezembeek-Oppem, Zaventem en Zemst).
Er wordt akkoord gegaan met de inbreng van de activa van de projectvereniging ‘Brabantse Kouters West’ bij deze van de projectvereniging ‘Erfgoed Brabantse Kouters’.