2021_GR_00244 - Sluiten van een bruikleenovereenkomst voor een terrein aan de Darse van Electrabel, gelegen Willemsstraat (Jan Frans). - Beslissing

Op 15 september 2020 heeft de stad Vilvoorde een subsidieaanvraag ingediend bij Afdeling Natuur en Bos (ANB) voor toegankelijk groen in de Vlaamse rand rond Brussel voor het gebied ‘Asiat-Darse’ te Vilvoorde. Het projectgebied ‘Asiat-Darse’ bestaat uit twee complementaire deelgebieden gelegen langs beide oevers van de Zenne: de site ‘Asiat’ (rechteroever) en het gebied ‘Darse’ (linkeroever). De gebieden ‘Asiat’ en ‘Darse’ zijn complementair in de zin dat er in beide gebieden aanvullende groene en recreatieve ambities gelden die in lijn liggen met hun respectievelijke ruimtelijke context.

• De Asiat-site is een te reactiveren verouderde site (voormalige militaire basis voor telecommunicatie) in een dicht bebouwd stedelijk weefsel. Recent (GR van 31 mei 2021) heeft de gemeenteraad een overeenkomst afgesloten voor tijdelijk beheer en gebruik van de site met een extern beheerder (Onkruid - De Hoorn). Het is de ambitie om in dit bebouwde weefsel ook ruimte vrij te maken voor een publiek toegankelijk en groen belevingspark dat enerzijds een rustpunt vormt voor de bewoners van de wijk Far-West en het Centrum en anderzijds ruimtelijk de verbinding maakt met het groene gebied Darse aan de overzijde van de Zenne.
• Het gebied Darse is een onbebouwd, spontaan begroeid, doch ecologisch waardevol bebost gebied, gelegen tussen een geïndustrialiseerde zone en een zone voor watersportrecreatie langs het insteekdok. Darse wordt daarom gezien als een natuurlijk en bosrijk overgangsgebied tussen verschillende functies waarbij de nadruk ligt op natuurontwikkeling en natuurbeleving. Deze zone is eigendom van Electrabel.

Het project heeft als doel ca 5ha nieuw toegankelijk groengebied te realiseren in een gebied dat onder sterke stedelijke druk staat. Asiat-Darse vormt een belangrijke schakel in een breder groen-recreatief netwerk doorheen de stad naar de omgeving. Het project:

• realiseert nieuw openbaar groen en een nieuwe openstelling van groen in een gebied waar als gevolg van een sterke verstedelijking en gebrek aan open ruimte de nood aan toegankelijk groen kan worden aangetoond;
• verhoogt de natuurwaarde van het gebied, op basis van de reeds aanwezige, historisch gegroeide groenstructuren en landschapskenmerken;
• realiseert een ecologisch-recreatieve verbinding tussen groenpolen;
• realiseert belevingsvol groen in de bebouwde omgeving en draagt bij aan de leef- en omgevingskwaliteit en het welzijn van de inwoners van de Vlaamse rand.

Bij het aanvraagdossier is destijds een intentieverklaring van Electrabel opgenomen die de projectaanvraag ondersteunt. De subsidieaanvraag voor het project ‘Asiat-Darse’ kadert eveneens binnen het gemeentelijk, bovenlokaal en Vlaams beleid.

• Gemeentelijk beleid: het project kadert in het Globaal Ruimtelijk Strategisch Plan (GRSP) – Ons Vilvoorde Morgen, goedgekeurd door de gemeenteraad in 2017. In het GRSP wordt de herontwikkeling van Asiat-Darse opgevat als een zone waar wonen, werken en vooral gemeenschapsvoorzieningen elkaar ontmoeten in een robuust groen en recreatief kader. Het project past ook in het planvoornemen van het RUP ‘Asiat-Darse’ dat wordt opgemaakt om ruimte te creëren voor de noden op vlak van gemeenschapsvoorzieningen, sport, recreatie en cultuur als gevolg van een erg snel groeiende bevolking met een hoog aandeel jongeren. In het gebied Darse heeft de stad het voornemen om een planologisch evenwicht te zoeken tussen (watergebonden) industrie, (toegankelijk) groen en (watersport) recreatie langs de zuidelijke zijde van het insteekdok. Het groengebied Darse is daarbij een belangrijke ruimtelijke schakel. Het planvoornemen gaat uit van het naast elkaar te laten bestaan van deze verschillende functies en (voor zover mogelijk) deze met elkaar te verweven. Door zuinig om te springen met de ruimte in het gebied van de elektriciteitscentrale en daar meer ontwikkelingsmogelijkheden te scheppen, is het niet nodig om de bestaande natuur in de zone ernaast in te nemen met industriële activiteiten. Die zone is bestemd voor industrie, maar werd tot nu toe nooit aangesneden. Het is een onaangeroerd stuk land(schap), onverhard, nooit gebruikt (vervuild) door zware industrie, ingenomen door natuur en spontaan bebost. Een industriële ontwikkeling op deze plek is niet in lijn met de visie in de startnota van het RUP om de ecologische waarde van het gebied te versterken. Bovendien is de verdere uitbouw van industriële activiteiten richting het oosten niet compatibel met de naastgelegen watersportactiviteiten. Daarom is in het RUP het planvoornemen om de bebossing te behouden en verder te laten ontplooien om zo meer zekerheid te creëren voor het behoud en voortbestaan van deze natuur en de bestaande recreatieve activiteiten.
• Bovenlokaal beleid: het projectgebied maakt deel uit van het groen-recreatief netwerk langs de Zenne waar ook in de aangrenzende gemeenten (Brussel en Zemst) initiatieven worden genomen.
• Vlaams Beleid: het projectgebied is gelegen binnen de afbakening van het Vlaams Strategisch Gebied rond Brussel (GRUP VSGB). Het project draagt bij tot het open ruimtenetwerk van de Groene Gordel rond Brussel.

Op basis van het aanvraagdossier is een subsidie van maximaal 565 123 euro toegekend door minister van Omgeving Demir via besluit van de Vlaamse Regering op 18 december 2020. Voor ontwerp en uitvoering van het project zal een ontwerpbureau aangesteld worden door de stad. Conform de subsidieaanvraag zal de concrete inrichting participatief gebeuren. De startvergadering met de betrokken partners in functie van de uitvoering van het project dient te gebeuren binnen het jaar na toekenning van de subsidie. Het project heeft een looptijd van 36 maanden.

De overeenkomst met Electrabel voor het deelgebied Darse is noodzakelijk om het project te kunnen realiseren. Het betreft een gebruiksovereenkomst voor minimum 25 jaar (minimumtermijn voor ANB) met als doel het gebruik van het terrein in te richten als een publiek toegankelijk gebied voor voetgangers en fietsers. Dit voor beperkte recreatieve en educatieve activiteiten in evenwicht met een natuurverblijfplaats voor dieren en vogels, zoals omschreven in het aanvraagdossier ingediend bij ANB op 15 september 2020 en opgenomen in bijlage 2 bij de overeenkomst. Het gebruik van het terrein is kosteloos.

• Besluit van de Vlaamse Regering op 18 december 2020 tot toekenning van een projectsubsidie aan de stad Vilvoorde voor het uitvoeren van het groenproject in het kader van het Vlaams Strategisch gebied Brussel: "Asiat-Darse".